โครงการอบรมหลักสูตรการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและครอบกระปุก รุ่นที่ 1

 

1. หลักการและเหตุผล

ศาสตร์การแพทย์ทางเลือก ไม่เพียงแต่เป็นการส่งเสริมสุขภาพเท่านั้น แต่ยังสามารถใช้ในการบำบัดอาการของโรคบางโรคได้ และยังเป็นทางเลือกสำหรับผู้ป่วยโรคเรื้อรังบางโรคที่การแพทย์ปัจจุบันไม่สามารถบำบัดอาการและความต้องการบางอย่างของผู้ป่วยได้  เพราะในความเป็นศาสตร์และศิลป์ของศาสตร์การแพทย์ทางเลือก จึงมีการใช้ยาวนานกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ  จวบจนปัจจุบันก็มีการนำศาสตร์การแพทย์ทางเลือกมาใช้ในการดูแลสุขภาพมากยิ่งขึ้นเช่นกัน  นอกจากนี้การส่งเสริมให้มีการใช้ศาสตร์การแพทย์ทางเลือก  ยังเป็นการพึ่งพาตนเองในการดูแลสุขภาพแบบพอเพียงที่ควรส่งเสริมให้เกิดขึ้นในประชาชน  อันจะเป็นการช่วยประหยัดทรัพยากรและลดค่าใช้จ่ายของรัฐที่ต้องใช้จ่ายในการดูแลสุขภาพของประชาชน ทำให้ปัจจุบันประชาชนให้ความสนใจนำศาสตร์การแพทย์ทางเลือกมาใช้ในการดูแลสุขภาพมากขึ้น การนวดฝ่าเท้าประสานนวดกดจุดลมปราณและครอบกระปุก ถือเป็นศาสตร์แขนงหนึ่งที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ เป็นการผสมผสานศาสตร์การแพทย์แผนจีนซึ่งถือว่าเป็นการแพทย์ที่ปลอดภัย มีประสิทธิผลและประหยัด ซึ่งผู้รับบริการทางการแพทย์นิยมเลือกวิถีการรักษาโรคของตน ตามคำประกาศสิทธิของผู้ป่วยข้อ 3 ที่ระบุให้ผู้ป่วยมีสิทธิทราบวิธีการรักษาโรคของตนจากแพทย์ และเป็นผู้เลือกการรักษาเอง  สิทธิข้อ 6 ระบุว่า ผู้ป่วยมีสิทธิปรึกษาบุคคลที่สามได้  ซึ่งผู้ดูแลสุขภาพประชาชนในประเทศไทยจึงต้องมีความรู้กว้างขวางหลากหลายศาสตร์ผสมผสานกัน        

นอกจากนี้ เจตจำนงของแผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติฉบับที่ 10  พ.ศ. 2550-2554 ที่มุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพของประชาชน ในการพึ่งตนเองในด้านการดูแลสุขภาพ  โดยมีเป้าประสงค์เชิงยุทธศาสตร์ในการพัฒนาระบบการเรียนรู้ และการจัดการความรู้ด้านการแพทย์ทางเลือกให้มีมาตรฐานนั้น ยังเป็นสิ่งย้ำถึงภารกิจของบุคลากรด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพได้เป็นอย่างดี

   การนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและครอบกระปุก ถือเป็นศาสตร์การแพทย์ทางเลือกแขนงหนึ่งซึ่งสืบทอดกันมาแต่โบราณกาล  เป็นการผสมผสานศาสตร์การแพทย์แผนจีนซึ่งมีผู้นิยมและให้ความสนใจในศาสตร์นี้มากขึ้นจนเป็นที่แพร่หลายทั่วไปทั้งในประเทศและต่างประเทศ เมื่อการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและครอบกระปุกมีความสำคัญและบทบาทมากขึ้นดังกล่าว จึงเห็นสมควรที่จะกำหนดให้มีเกณฑ์มาตรฐานเดียวกัน เพื่อทำให้เกิดความเชื่อมั่นในด้านคุณภาพและความปลอดภัย ทั้งผู้ให้บริการและผู้รับบริการ

ดังนั้นจึงมีความจำเป็นในการพัฒนาบุคลากรที่เป็นผู้ให้บริการให้มีคุณภาพด้วยเช่นกัน โดยการกำหนดหลักสูตรวิชาการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและครอบกระปุกขึ้น จัดการเรียนการสอนครูผู้สอนและสถานศึกษาให้อยู่ในมาตรฐานเดียวกัน อันจะเกิดประโยชน์สูงสุดต่อไปได้ นอกจากนี้ยังเป็นเป็นการส่งเสริมการดูแลสุขภาพของประชาชน  และตอบสนองนโยบายดังกล่าว จึงเห็นสมควรเปิดการเรียนการสอนหลักสูตรการนวดฝ่าเท้าประสานนวดกดจุดลมปราณและครอบกระปุกขึ้น ณ ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก  มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา

 

2. วัตถุประสงค์  

1.       เพื่อให้ผู้เข้าอบรมมีความรู้ ความเข้าใจ เบื้องต้นเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนจีน

2.     เพื่อให้ผู้เข้าอบรมมีความรู้ ความเข้าใจ ในหลักการและขั้นตอนของการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและครอบกระปุก ได้อย่างถูกต้องตามมาตรฐานวิชาการ

3.     เพื่อให้ผู้เข้าอบรมตระหนักถึงข้อห้ามและข้อควรระวังในการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและครอบกระปุก ทำให้มีทักษะ และสามารถพัฒนาให้เกิดความชำนาญ สามารถนำไปใช้ได้อย่างปลอดภัย 

4.       เพื่อให้ผู้เข้าอบรมมีทักษะ เกิดความชำนาญ และสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปใช้บำบัดตนเองและผู้อื่นได้

 

3. กลุ่มเป้าหมาย

                บุคลากรด้านสุขภาพ (แพทย์ พยาบาลวิชาชีพ นักกายภาพบำบัด นักวิชาการสาธารณสุข  เป็นต้น) จำนวน  30 คน

 

4. คุณสมบัติผู้เข้ารับการอบรม

                1.     อายุไม่ต่ำกว่า 20 ปี บริบูรณ์

                2.     สำเร็จการศึกษาด้านสุขภาพในระดับอนุปริญญาขึ้นไป หรือมีใบประกอบโรคศิลปะสาขาต่างๆ หรือผ่านหลักสูตรขั้นพื้นฐานด้านสุขภาพที่กองการแพทย์ทางเลือก รับรอง

                3.     ไม่เป็นโรคติดต่อที่อยู่ในระยะแพร่เชื้อ

                4.    ไม่วิกลจริต ไม่ทุพลภาพ

5. วิธีการดำเนินงาน          

1. เขียนโครงการและขออนุมัติโครงการ

2. เชิญวิทยากร และผู้เข้าร่วมอบรม

3. จัดทำเอกสารประกอบการอบรมวิชาการ

4. จัดอบรมวิชาการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณ และครอบกระปุก

5. ประเมินผลการอบรมวิชาการ 

6. จัดทำเอกสารสรุปการอบรมวิชาการ

 

6. สถานที่    ศูนย์การแพทย์กาญจนาภิเษก  มหาวิทยาลัยมหิดล  อ.พุทธมณฑล  จ.นครปฐม

 

7. ระยะเวลาการดำเนินงาน   แบ่งเป็น 2 ช่วง ช่วงละ 12 วัน รวม 24 วัน ดังนี้

              ช่วงที่ 1 ระหว่างวันที่  9  มีนาคม  -  21 มีนาคม 2552 รวม  12 วัน

                ช่วงที่ 2 ระหว่างวันที่ 20 เมษายน - 2 พฤษภาคม 2552 รวม 12 วัน

 

8.  ระบบการศึกษา

                1.     รูปแบบการจัดการเรียนการสอน

                        1.1  ภาคความรู้ทฤษฏี

                        1.2  ภาคความรู้ทักษะ/ปฏิบัติ

                2.     เวลาเรียน    หลักสูตรใช้เวลาเรียนทั้งสิ้น  1   เดือน

                        -  ทฤษฏี   1/2   เดือน

                        -  ปฏิบัติ   1/2   เดือน

3.       สัดส่วนวิทยากร

                        -  ทฤษฎี   1 : 30      

                        -  ปฏิบัติ   3 : 30     

 

9.  การวัดผลและการสำเร็จการฝึกอบรม

1.       เข้าฝึกอบรมไม่น้อยกว่าร้อยละ  80 ของชั่วโมงการฝึกอบรม

2.       สอบผ่านทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ

                        - ทฤษฎี ไม่ต่ำกว่าร้อยละ 60

                - ปฏิบัติ ไม่ต่ำกว่า 20 ราย พร้อมส่งรายงานผลการบำบัด

3.       ต้องเข้าร่วมการ Review Course หลังจากอบรมแล้ว 6 เดือน ซึ่งเป็นการจัดสัมมนา

 

10.  ผลที่คาดว่าผู้เรียนจะได้รับด้านความรู้

1.       ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับศาสตร์การแพทย์แผนจีน

2.       มีความรู้ความเข้าใจในการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและการครอบกระปุก

3.     ผู้เรียนมีความรู้ในการเลือกใช้วิธีการเบื้องต้นในการบำบัดอาการปวดศีรษะ นอนไม่หลับ ลดความดันโลหิต หวัดและเจ็บคอ ท้องผูก                                                                  

 

11.  ผลที่คาดว่าผู้เรียนจะได้รับในการปฏิบัติ

1.       ผู้เรียนได้เรียนรู้ถึงขั้นตอนการตรวจวินิจฉัย การนวดฝ่าเท้า นวดกดจุดลมปราณและครอบกระปุก

2.       ผู้เรียนสามารถบำบัดอาการปวดศีรษะ ปวดเอว นอนไม่หลับ หวัดและเจ็บคอ ท้องผูกและลดความดันโลหิต 

3.     ผู้เรียนสามารถนำองค์ความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการดูแลผู้ป่วยได้ตามขั้นตอนการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและการครอบกระปุก ตามหลักสูตรได้อย่างถูกต้อง มีคุณธรรม จริยธรรม และมีความรับผิดชอบต่อสังคม

 

12.  แหล่งศึกษาหรือทรัพยากร / สื่อการเรียนการสอน

                -      เอกสารประกอบการสอน / แผ่นใส  แผ่นภาพ  หุ่น

                -     โปรเจกเตอร์ คอมพิวเตอร์ และจอภาพ

                -      เบาะนวด หมอน ผ้าคลุมตัว   เบาะ : คน ( 1 : 2 )

                -      เก้าอี้นวดเท้า ที่พักเท้า  และที่นั่งสำหรับผู้นวดเท้า  1 คน ต่อ 1 ชุด ไม้นวดเท้าและครีมนวดเท้า

                -      ถ้วยครอบกระปุก 1 ชุด ต่อ 1 คน (18 ใบ) และแป้งหมี่

 

13.  เอกสารประกอบการเรียนการสอน

1.       แบบเรียนประจำหลักสูตร 2.     แบบฟอร์มรายงานภาคปฏิบัติ

 

14.  โครงสร้างหลักสูตร

ชม. ที่	เนื้อหาวิชา	รายละเอียดวิชา	ภาคทฤษฎี (ชั่วโมง)	ภาคปฏิบัติ (ชั่วโมง)
1-3	พิธีเปิด –  กฎหมาย และ   จรรยาบรรณวิชาชีพ	-  เรียนรู้หลักกฎหมายทั่วไป กฎหมายการประกอบโรคศิลปะ กฎหมายสถานพยาบาล กฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องด้านสุขภาพ	3	0
4-6	ประวัติการแพทย์จีนและลักษณะพิเศษของศาสตร์แพทย์จีน	1. อธิบายประวัติความเป็นมาการแพทย์จีน  2. อธิบายลักษณะพิเศษของระบบทฤษฎีแพทย์จีน	1 2	0 0
7       7 -12	ทฤษฎีอิน- หยาง     ทฤษฎีปัญจธาตุ	1. นิยามความหมายของอิน -  หยาง 2. การปรับใช้ทฤษฎีอิน - หยาง ในศาสตร์     การแพทย์จีน 3. แนวความคิดพื้นฐานของทฤษฎีปัญจธาตุ 4. สาระสำคัญของทฤษฎีปัญจธาตุ	3     3	0     0
1        13-18	ทฤษฎีระบบอวัยวะ   ทฤษฎีอธิบายความ สำคัญการแปรเปลี่ยนระหว่าง ลม ปราณ-เลือด - สารจำเป็น	1. อธิบายทฤษฎีระบบอวัยวะภายใน     หัวใจ  ปอด  ม้าม  ตับ ไต 2. อธิบายสรีระวิทยาในทางการแพทย์จีน     ความสัมพันธ์ของอวัยวะต่างๆ	3   3	0   0
19      19-30	ทฤษฎีระบบเส้นลมปราณ	1. ความเป็นมาของเส้นลมปราณ 2. ส่วนประกอบของระบบเส้นลมปราณ 3. ระบบเส้นลมปราณปกติ 12 เส้น 4. หน้าที่ทางสรีระวิทยาของระบบเส้นลมปราณ     และประโยชน์ของทฤษฎีระบบเส้นลมปราณ 5. การหาจุดลมปราณ	1 1 2          2   0	0 0 0 0   6
31-33	การตรวจวิเคราะห์ แยกตามกลุ่มอาการ	1. การตรวจโดยการดู, ดมกลิ่น, ฟัง, คลำชีพจร 2. การแยกโรคตามอวัยวะที่เกี่ยวข้อง เพื่อเลือก     เส้นลมปราณที่สัมพันธ์	3	0
3       34-36	ทฤษฎีการนวดกดจุดลมปราณ	1. ผลต่อร่างกาย เมื่อกดจุดลมปราณ 2. ทฤษฎีการเลือกจุดลมปราณในกลุ่มอาการต่าง ๆ	3	0
37      37-42	ทฤษฎีวิทยาการสะท้อนเท้า (Foot Reflexology)	1. ความเป็นมาของการนวดเท้าตามแนววิทยาการ     สะท้อนเท้า 2. การนวดเท้าตามแนววิทยาการสะท้อนเท้า	3   0	0   3
ชม. ที่	เนื้อหาวิชา	รายละเอียดวิชา	ภาคทฤษฎี (ชั่วโมง)	ภาคปฏิบัติ (ชั่วโมง)
43-48	ทฤษฎีการนวดฝ่าเท้าบำบัดโรค	1. ความเป็นมาของการนวดฝ่าเท้าบำบัดโรค และ     ทฤษฎีเกี่ยวกับการนวดฝ่าเท้า 2. ข้อระมัดระวังเกี่ยวกับการนวดฝ่าเท้า 3. ฝึกปฏิบัติการนวดฝ่าเท้า	2   1 0	0   0 3
49-54	ทฤษฎีการครอบกระปุก	1. ประวัติความเป็นมาของการครอบกระปุก 2. อธิบายทฤษฎีการครอบกระปุก 3. ประโยชน์ที่ได้รับจากการครอบกระปุกมาบำบัด     โรค 4. วิธีครอบกระปุก และข้อระมัดระวังต่างๆ	1 1 1 0	0 0 0 3
55-60	การวินิจฉัยแยกโรค	-  การตรวจวิเคราะห์โรค ด้วยการมองสังเกต   การถามและฟัง  การคลำ	6	0
61     61-72	การวิเคราะห์โรค	-  การเลือกจุดนวดลำตัวและฝ่าเท้า -  ฝึกปฏิบัติการครอบกระปุก	3 0	3 6
73    73-78	การรักษาโดยองค์รวมด้วยการนวดฝ่าเท้า กดจุด และครอบกระปุก	-  การบำรุงสุขภาพ เลือกจุดต่าง ๆ บนลำตัว เพื่อกดจุด ครอบกระปุก และนวดฝ่าเท้า	3	3
76-126	วิธีบำบัดอาการโรค	-  อาการปวดหัว -  ปวดเอว -  ความดันโลหิตสูง -  หวัดและคอเจ็บ -  ท้องผูก -  นอนไม่หลับ	3 3 3 3 3 3	6 6 6 6 3 3
12   127- 3 138	ออกหน่วย	- ให้บริการรักษาผู้ป่วย ทั้ง 6 โรค ที่เรียน	0	12
139  139 -1144	ส่งรายงาน ทบทวน และสอบถามปัญหา - พิธีปิด	-  ส่งรายงานภาคปฏิบัติ -  สอบภาคทฤษฎี	6	0
		รวมจำนวนชั่วโมง	75	69
		รวมจำนวนวัน	12	12

 

 

 

 

 

15. ตารางการอบรมหลักสูตรการนวดฝ่าเท้า กดจุดลมปราณและครอบกระปุก
อาทิตย์	ครั้ง	วันที่	9.00-12.00	12.00-13.00	13.00-16.00
ที่ 1	1	9	พิธีเปิด และกฎหมาย จรรยาบรรณวิชาชีพ (อ.เทวัญ)	พักรับประทานอาหารกลางวัน	ประวัติการแพทย์จีนและ ลักษณะพิเศษของศาสตร์แพทย์จีน
มี.ค.	2	10	ทฤษฎีอิน-หยาง (พญ.อัมพร)		ทฤษฎีปัญจธาตุ (พญ.อัมพร)
	3	11	ทฤษฎีระบบอวัยวะในทางการแพทย์จีน (พญ.อัมพร)		ทฤษฎีลมปราณ - เลือด - สารจำเป็น (พญ.อัมพร)
	4	12	ทฤษฎีระบบเส้นลมปราณ 1 (อ.สุทัศน์)		ทฤษฎีระบบเส้นลมปราณ 2 (อ.สุทัศน์)
	5	13	การหาจุดบนเส้นลมปราณ 1 (อ.สุทัศน์)		การหาจุดบนเส้นลมปราณ 2 (อ.สุทัศน์)
	6	14	การตรวจวิเคราะห์ แยกกลุ่มอาการ (พญ.อัมพร)		ทฤษฏีการนวดกดจุดลมปราณ (อ.สุทัศน์)
ที่ 2	7	16	ความเป็นมาและทฤษฎีวิทยาการสะท้อนเท้า (Foot Reflexology)		การนวดเท้าตามแนววิทยาการสะท้อนเท้า (Foot Reflexology) (อ.ลัดดาวัลย์)
	8	17	ทฤษฏีการนวดฝ่าเท้าตามศาสตร์แผนจีน (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฎิบัติการนวดฝ่าเท้าตามศาสตร์แผนจีน (อ.สุทัศน์)
	9	18	ทฤษฎีการครอบกระปุก (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฏิบัติการเลือกจุดครอบกระปุก (อ.สุทัศน์)
	10	19	การวินิจฉัยแยกโรค 1 (อ.สุทัศน์)		การวินิจฉัยแยกโรค 2 (อ.สุทัศน์)
	11	20	การเลือกจุดนวดลำตัวและฝ่าเท้าตามการวิเคราะห์โรค (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฎิบัติการเลือกจุดนวดลำตัวและฝ่าเท้าตามการวิเคราะห์โรค
	12	21	ฝึกปฏิบัติการครอบกระปุกตามการวิเคราะห์โรค (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฏิบัติการครอบกระปุกตามการวิเคราะห์โรค (อ.สุทัศน์)
ที่ 3	13	20	การรักษาโดยองค์รวมด้วยการนวดฝ่าเท้า กดจุด และครอบกระปุก		ฝึกปฏิบัติการรักษาโดยองค์รวมด้วยการนวดฝ่าเท้า กดจุด และครอบกระปุก
เม.ย.	14	21	การตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการปวดหัว (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฎิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการปวดหัว (อ.สุทัศน์)
	15	22	ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการปวดหัว (อ.สุทัศน์)		การตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการปวดเอว (อ.สุทัศน์)
	16	23	ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการปวดเอว (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการปวดเอว (อ.สุทัศน์)
	17	24	การตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการความดันโลหิตสูง (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการความดันโลหิตสูง
	18	25	ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการความดันโลหิตสูง		การตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการหวัดและคอเจ็บ (อ.สุทัศน์)
ที่ 4	19	27	ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการหวัดและคอเจ็บ		ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการหวัดและคอเจ็บ
	20	28	การตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการท้องผูก (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการท้องผูก (อ.สุทัศน์)
	21	29	การตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการนอนไม่หลับ (อ.สุทัศน์)		ฝึกปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์/การรักษา อาการนอนไม่หลับ (อ.สุทัศน์)
	22	30-1	ออกหน่วย		ออกหน่วย
	24	2	ส่งรายงาน ภาคปฏิบัติ (20 ราย) ทบทวน และสอบถามปัญหา		สอบภาคทฤษฎี และ พิธีปิด